Khi nói về tính bền vững, sản xuất thịt thường bị chỉ trích là kém hiệu quả hoặc tiêu tốn nhiều tài nguyên. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây của Giáo sư Paul Moughan tại Viện Riddet lại cho thấy một câu chuyện khác. Khi đánh giá sản xuất thịt lợn và gia cầm thông qua các chỉ số dinh dưỡng và môi trường hiện đại, những loài này dường như là một trong những loài chuyển đổi protein hiệu quả nhất trong nông nghiệp.
Chuyển đổi protein hiệu quả
Cốt lõi của lập luận này là hiệu quả dinh dưỡng. Các hệ thống truyền thống như PDCAAS (Điểm Axit Amin Hiệu chỉnh Khả năng Tiêu hóa Protein) từ lâu đã đánh giá thấp giá trị của protein động vật. Phương pháp DIAAS (Điểm Axit Amin Tiêu hóa Không Thể Thiếu) gần đây được FAO (Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc) chứng nhận, cung cấp một cái nhìn rõ ràng hơn bằng cách đo khả năng tiêu hóa của từng axit amin ở cuối ruột non. Sử dụng lợn làm mô hình, DIAAS cho thấy thịt lợn, thịt gà và trứng cung cấp axit amin với sinh khả dụng gần với nhu cầu của con người hơn nhiều so với ngũ cốc hoặc các loại đậu.
Nói một cách đơn giản, thịt lợn và gia cầm chuyển hóa thức ăn thành các axit amin chất lượng cao với rất ít hao hụt. Mỗi kg protein từ những loại thịt này cung cấp nhiều axit amin hữu ích cho dinh dưỡng của con người hơn protein thực vật. Hiệu quả này càng rõ ràng hơn khi chúng ta nhận ra rằng hầu hết thức ăn mà chúng tiêu thụ, chẳng hạn như cám, bã bia, bột thịt, huyết khô hoặc phụ phẩm gạo, đều là những thành phần không được sử dụng trong thực phẩm của con người.
Nếu chúng ta loại bỏ những nguyên liệu thô không cạnh tranh này khỏi phép tính, hiệu quả chăn nuôi lợn và gia cầm sẽ được cải thiện đáng kể. Những loài vật nuôi này chuyển hóa những gì con người không thể ăn thành các axit amin thiết yếu dễ tiêu hóa. Ngành này cũng đang nhanh chóng chuyển sang các thành phần như axit amin tổng hợp, protein vi sinh vật hoặc bột côn trùng, qua đó giảm thiểu hơn nữa sự cạnh tranh với chuỗi thức ăn của con người.
Dấu chân môi trường
Năng suất chăn nuôi thường được đánh giá dựa trên mức sử dụng đất hoặc lượng khí thải carbon trên mỗi kg thịt, nhưng cách tiếp cận này bỏ qua điểm mấu chốt: không phải tất cả protein đều có giá trị dinh dưỡng như nhau. Khi tính lượng tiêu thụ trên mỗi kg lysine tiêu hóa được, loại axit amin giới hạn chính trong nhiều chế độ ăn, thịt lợn và thịt gia cầm lại cho kết quả cực kỳ tốt.
Theo dữ liệu của Moughan, thịt lợn và trứng cần lượng nước ngọt tương đương hoặc thậm chí ít hơn lúa mì hoặc gạo để sản xuất một kg lysine dễ tiêu hóa. Xu hướng tương tự cũng áp dụng cho khí thải nhà kính, trong đó thịt lợn cho thấy chi phí carbon trên mỗi đơn vị axit amin dễ tiêu hóa thấp hơn so với các nguồn protein thực vật có chất lượng tương đương.
Điều này có nghĩa là lợn và gà không phải là gánh nặng môi trường như người ta thường nói. Chúng lớn nhanh, có chu kỳ sản xuất ngắn và sử dụng ít đất hơn trên mỗi tấn protein ăn được. Khi các nhà dinh dưỡng tiếp tục bổ sung các nguồn protein thay thế như tảo, protein lên men hoặc bột côn trùng, môi trường sống của những loài này sẽ ngày càng được cải thiện.
Phát triển bền vững không phải là lựa chọn giữa thực vật hay động vật. Mà là sản xuất đúng chất dinh dưỡng theo cách hiệu quả nhất. Thịt lợn và gia cầm cung cấp axit amin, vitamin và peptide chức năng dễ tiêu hóa với chi phí cạnh tranh và lượng khí thải được kiểm soát
Các nghiên cứu lập trình tuyến tính của nhóm Moughan ở một số quốc gia đã xác nhận rằng việc loại bỏ thực phẩm có nguồn gốc động vật khỏi chế độ ăn khiến việc đáp ứng các nhu cầu dinh dưỡng cơ bản trở nên khó khăn và tốn kém hơn nhiều. Chế độ ăn chỉ toàn thực vật gần như làm tăng gấp đôi chi phí đảm bảo dinh dưỡng.
Khi chúng ta xem xét dinh dưỡng, môi trường và kinh tế cùng nhau, thịt lợn và thịt gia cầm rõ ràng là trụ cột của nguồn cung cấp protein bền vững. Chúng mang lại sự cân bằng tốt nhất giữa việc sử dụng tài nguyên, mật độ dinh dưỡng và khả năng chi trả.
Đối với các quốc gia như Việt Nam và Thái Lan, nơi hiệu quả sử dụng thức ăn và tính bền vững đang trở thành trọng tâm trong các chiến lược sản xuất, thông điệp rất rõ ràng: thịt lợn và thịt gia cầm không phải là một phần của vấn đề, mà là một phần của giải pháp.
David Serene
Giám Đốc Nutrispices
